معجزه ای به نام انگیزه در ورزش
انگیزه را می‌توان موتور محرک ورزشکار دانست. انگیزه است که باعث می‌شود ورزشکار برای پیشرفت و موفقیت دلگرم باشد و نبود آن باعث ایجاد دلسردی در او می‌گردد. یک مربی باید مهارت ایجاد انگیزه در ورزشکار را داشته باشد چرا که این مهارت او، باعث دلگرمی ورزشکار در اجرای فرمان‌ها و تفکرات او خواهد شد و درنهایت باعث موفقیت مربی می‌گردد. در این مقاله در مورد این مهارت روانشناسی برای شما می‌نویسم.
رینر مارتنز روانشناس ورزشی بزرگ در داستانی نقل می‌کند در دوران رشد، بیسبال عشق من بود و به‌سختی می‌توانستم صبر کنم بهار بیاید تا بتوانم بیسبال بازی کنم. وقتی دوازده‌ساله بودم همه دوستان مدرسه تلاش می‌کردند در تیم جدید عضو شوند. پس به آن‌ها پیوستم. مربی ارچر پدر پرتاب‌کننده تیم به من گفت به سمت راست زمین بروم. در پایان تمرین به من گفت که آن‌قدر خوب نیستم در ترکیب اصلی باشم و همچنین گفت که در آن نمی‌توانم بازی کنم، اما اگر می‌خواهم در تیم بمانم شاید سال بعد بتوانم بازی کنم. من تیم را رها کردم و در بازگشت به خانه اشک مانع از آن بود که پیش رویم را ببینم. درحالی‌که این بازی را عاشقانه دوست داشتم، از دوستانی که همواره با آن‌ها بازی می‌کردم جداشده بودم. ناامیدی از حد تحمل من خارج بود. از اینکه به خانه برگردم و به پدر و مادر بگویم که تیمی ندارم شرمنده بودم. بی‌هدف دوچرخه‌سواری می‌کردم که تصادفاً از زمین ورزش مدرسه گذشتم که تیم دیگری در گروه سنی خود در حال تمرین بودند. من ایستادم و تماشا کردم. بعد از مدتی مربی، آقای هیکی احتمالا متوجه ظاهر من شد. به‌طرف من آمد و به بازی دعوتم کرد و با قدری بی‌میلی احتمالا به خاطر ترس از جواب منفی دیگر، زیر لب گفتم دوست دارم ولی کسی را نمی‌شناسم. آقای هیکی دستش را دور شانه‌هایم انداخت و مرا به تیم معرفی کرد. سؤال کرد چه پستی بازی می‌کنم و من به او گفتم پرتاب‌کننده هستم. گفت چه خوب ما به یک پرتاب‌کننده نیاز داریم. آن روز سخت و بی‌دغدغه پرتاب کردم. مربی هیکی کلمات تشویقی زیادی به زبان آورد که در آن لحظات ناامیدی، به آن‌ها نیاز داشتم او چیزهای زیادی در مورد پرتاب توپ به من آموخت و به‌سرعت در کنترل توپ پیشرفت کردم. دو هفته بعد در یک بازی ۵ دوره‌ای، در مسابقات قبل مربی آرچر و همه دوستانم بازی می‌کردیم بازی را یک بر صفر برنده شدیم و من چهارده نفر از ۱۵ ضربه زنده حریف را به بیرون فرستادم بعد از بازی مربی، آرچر گفت نمی‌دانستم به این خوبی پرتاب می‌کنی، چرا برنمی‌گردی برای خودمان بازی کنی؟ می‌دانید که دوست داشتم در جواب چه بگویم. اما فکر می‌کنیم چیزهایی درباره این واقعیت گفتم که هیچ‌وقت از من نپرسیده بود که آیا می‌توانیم پرتاب‌کننده توپ باشم؟ و اینکه با تیم جدیدم خوشحالم چون مربی به من انگیزه و دلگرمی می‌دهد.
روانشناسان ورزش پی برده‌اند که نیاز عمده ورزشکاران عبارت‌اند از:
١- لذت بردن که شامل نیاز به انگیزش و هیجان است.
۲- احساس باارزش بودن که نیاز به احساس شایستگی و موفقیت است.
انگیزه چیست؟
انگیزه در لغت به معنای سبب و دلیل و چیزی است که انسان را به کاری وا‌می‌دارد یا به‌اصطلاح مشوق‌هایی برای انجام کاری را گویند. انگیزه دو نوع است:
1- انگیزه درونی
2- انگیزه بیرونی
انگیزه‌های درونی (مشوق‌های درونی)
جام‌ها، مدال‌ها، پول، قدردانی و اعزام مسابقات نمونه‌هایی از مشوق‌های بیرونی هستند که به این معنا است که آن‌ها توسط دیگران یا از بیرون به بازیکنان داده می‌شوند.
مشوق‌های درونی چیزهایی هستند که هنگام حضور بازیکنان در ورزش از درون آن‌ها را ارضا می‌کند مثل لذت بردن و احساس شایستگی و موفقیت مشاوره‌های درونی هستند.
انگیزه‌های بیرونی (مشوق‌های بیرونی)
مشوق‌های بیرونی نظیر اظهار قدردانی دیگران و جام‌های قهرمانی می‌توانند انگیزه ساز قدرتمندی باشند اما باگذشت زمان ممکن است با افزایش ارزش مشوق‌های درونی از ارزش آن‌ها کاسته شود.
نکته جالب درباره انگیزه‌های درونی آن است که برخلاف انگیزه‌های بیرونی آن‌ها مولد نیروی محرکه خود هستند. این حرف به این معناست که لازم نیست شما آن را ایجاد کنید. درواقع نمی‌توانید آن را ایجاد کنید. کاری که می‌توانید انجام دهید، به وجود آوردن شرایطی در تمرین و مسابقات است که برای بازیکنان فرصت‌هایی فراهم می‌کند تا به مشوق‌های درونی خود دست یابند. این مشوق‌ها لذت و موفقیت هستند. مجدداً درباره روش مربیگری خود بیندیشید. آیا شرایطی به موجود می‌آورید که به ورزشکاران کمک کند این مشاوره‌های درونی را تجربه کنند؟
عوامل ایجاد انگیزه در ورزشکار
١- لذت بردن از بازی
۲- تمرین کردن و خواهان پیشرفت
۳- داشتن یک نامه خوب
۴- افتخارآفرینی جمعی
۵- داشتن اهداف مشخص
۶- ارتباط داشتن با ورزشکاران دیگر تیم
۷- توجه کردن مربی به ورزشکار، به‌ویژه ورزشکاران جوان
*** دلسرد کردن
در مقابل انگیزه دادن به بازیکن دلسرد کردن است اما چه چیزهایی باعث ایجاد دلسردی در بازیکنان می‌شود چه عواملی سبب می‌شود بازیکنان دلسرد شوند.
1- مدیریت رسمی بیش‌ازاندازه اعمال کردن، سبب می‌شود بازیکنان علاقه‌ای از خود نشان ندهند.
2- رقابت در شرایط کاملاً نابرابری و بازی و تمرین با بازیکنانی که خیلی قوی‌تر از بازیکنان تیم باشند.
3- احساس عدم شایستگی. در هنگام دریافت گل بازیکنان احساس عدم شایستگی و منفی پیدا می‌کند و مربی می‌تواند در این حالت نقش مؤثری در ایجاد انگیزه بازی کند.
4- از بین رفتن احترام بازیکنان به‌ویژه براثر برخورد نامناسب مربی.
5- قائل شدن تبعیض در بین بازیکنان.
6- کسب نتایج ضعیف به‌صورت مکرر.
7- قرار گرفتن در جو فرهنگی نامناسب که بازیکنان احساس کنند ارزش و احترام آن‌ها خدشه‌دار شده است.
نتیجه‌گیری :
انگیزه همان‌طور که گفتیم موتور محرکه بازیکن است. انگیزه است که باعث می‌شود بازیکن برای پیشرفت و موفقیت دلگرم باشد و نبود آن باعث ایجاد دلسردی در ورزشکار می‌گردد. یک مربی باید مهارت ایجاد انگیزه در بازیکن را داشته شد چراکه این مهارت او باعث دلگرمی بازیکن در اجرای فرمان‌ها و تفکرات او می‌شود که درنهایت باعث موفقیت مربی می‌شود.
در ایجاد انگیزه در ورزشکاران طبق نظریه‌های روانشناسی کار باید به اصول زیر هم توجه شود:
۱- پاداش مرتبط با عملکرد باشد.
۲- پاداش‌ها منصفانه باشد. مثلاً اگر کسی که گل یا پاس بیشتری را در مسابقه داد، باید پاداش بیشتری را بگیرد.
